Писатели Чурапчи

Дорогие читатели!
Ученица 10Б класса Сидорова Маша с 12лет изучает творчество народного писателя, нашего земляка Василия Сергеевича Соловьева-Болот Боотур. Маша сделала большой объем работы, участвует на различных научно-практических конференциях.



    Саха литературатыгар хатыласпат ураты характердаах, бэйэлэрэ тус туhунан кэрэхсэбиллээх, көрсүө-сэмэй, нарын-намчы, үтүө-кэрэ дьахталлар уобарастара бэрт элбэх айымньыга суруллар.  «Уhуктуу» айымньыга саха дьахталларын уобарастара сүрүн сюжетнай хайысханан буолар.
     Саха дьахталларын уобараһын ойуулуур  түгэннэри булан,  картотека бэлэмнээтибит. Манна суруйааччы Болот Боотур хас биирдии дьахтар төрдүн-ууһун,үөскээбит  эйгэтин, тас мэтириэтин:  таҥаһын –сабын,дьүһүнүн – бодотун,   тутта-хапта сылдьарын, ис мэтириэтин : майгытын –сигилитин, дьонно сыһыанын, тылын-өһүн , олоххо миэстэтин уус ураннык, итэҕэтиилээхтик ойуулаабытын бэлиэтиэххэ наада. Хас биирдии дьахтар бэйэтэ тус-туспа маарыннаспат дьылҕалаах, олоххо сыhыаннаах.
В.С. Соловьев Чурапчы улууhун (уруккута Боотурускай улууhа) Хатылытыттан төрүттээх-уустаах, силистээх-мутуктаах буолан, романна хабыллар үгүс персонажтар прототиптара Боотуруускай улууска төрөөн-үөскээн, үлэлээн-хамсаан, дьиҥ  олоххо олоро сылдьыбыт дьон буолаллар.
Айымньыга оҕоломмут дьахтар Айыыhытын атаарыыга булугас өйдөөх Чочоо кыыhа Даайыс уобараhын прототиба Чочоолоптор кыра кыыстара Дария Андреевна Соловьева буолар. Кини миэхэ хос эбэм буолар. Бу романна айыыhыты атаарыы сиэрин-туомун Болот Боотур суруйан,  биhиги эбэбит уобараhын итэҕэтиилээхтик арыйбыт диэн,  аахпыт дьон этэллэр. Прототип буолбут биhиги эбэбитин - Даайысканы дьиҥ олоххо хайдах көстөрүнэн ойуулаан,  улахан уларытыыта суох, аатын кытта хаалларан суруйбут.

Дьахталлар уобарастарын ырытан баран, 2 бөлөххө   наардаатыбыт. 1 бөлөх-дьон биһирэбилин ылар, киһи кэрэхсиир дьахталлара – биһирэмнээх геройдар:  Дьэбдьиэ, Маарыйа, Даайыс, Дыгыйа, Сыгырыана, Балбаара, Үчүгэй Өрүүнэ. 2 бөлөх- киһи кэлэйэр, куһаҕан өрүттэриттэн хомойор омсолоох геройдар -  Илибиэтэ, Хобороонньо, Фатима, Саабысына



Бу баска сүрүн болҕомтобутун суруйааччы саха дьахтарын уйулҕатын  арыйар уус-уран ньымаларыгар уурдубут. Онуоха маннык ньымалары буллубут:  уйулҕа  тас эйгэлиин ситимэ (манна киирэр дьиэ ис бараана- интерьер, пейзаж, тулалыыр дьон, быһыы-таһаа), мэтириэт (сирэй, танас-сап, туттуу- хаптыы), ис саҥа, уларыйбат мэтириэт, кэпсэтии – диалог.  

 

 



 



 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 
 
 
 
 




 






 



 
 


 

Комментариев нет:

Отправить комментарий